چکیده
یکی از معروف ترین پدیده های کیفیت توان پدیده فلیکر (Flicker) یا ضربان ولتاژ است. فلیکر یک لغت لاتین است و معنای تحت الفظی آن سوسو زدن می باشد. علت نام‌گذاری این پدیده به نام فلیکر این است که اثر این پدیده در روشنایی لامپ ها خصوصاً لامپ‌های رشته‌ای به وضوح قابل مشاهده است. زمانی که یک لامپ رشته‌ای در معرض این پدیده قرار می‌گیرد نور لامپ شروع به کم و زیاد شدن کرده و این طور به نظر می‌رسد که نور لامپ در حال سوسو زدن است.
عناوین مهم این مقاله
تعریف فلیکر
زمانی که دامنه ولتاژ برای یک دوره زمانی متناوباً تغییر کند، این رویداد به فلیکر تعبیر می‌شود. این تغییرات ولتاژ میتواند با فرکانس در بازه 05/0 تا 35 هرتز رخ دهد اما معمولاً دارای فرکانسی حدود 8 هرتز است. فلیکر هر چند یك پدیده حسی است اما می توان توسط روابط آماری و ریاضی شاخص‌هائی را برای سنجش شدت
آن استخراج نمود که به شاخصهای کوتاه مدت فلیکر (Pst) و بلند مدت فلیکر (Plt) موسوم هستند. شدت پدیده فلیکر توسط دستگاه فلیکر متر اندازهگیری می‌شود.
فلیکر کوتاه مدت
شاخص شدت فلیکر در یك دوره زمانی کوتاه مدت(ده دقیقه) را Pst گویند که از مقادیرزمانی اندازهگیری شده توسط فلیکرمتر در دوره زمانی کوتاه مدت(ده دقیقه) استخراج می شود. Pst=1 آستانه آزار دهی چشم انسان می‌باشد.
فلیکر بلند مدت
شاخص شدت فلیکر در یك دوره زمانی بلند مدت (1 ساعته) را Plt گویند که از مقادیر Pst در یك دوره زمانی 1 ساعته استخراج می شود.
منشأ پدیده فلیکر
منشأ پدیده‌ی فلیکر بسیار متنوع هستند. هر گونه باری که دارای تغییرات شدید جریان باشد میتواند باعث این پدیده شود. راه‌اندازی بارهای القایی بزرگ، کوره‌های قوس الکتریکی منابع اصلی فیلکر در صنعت هستند. همچنین دستگاه‌های جوشکاری، بویلرها، آسانسورها و جرثقیل‌ها که به سرعت بار آن‌ها تغییر می‌کند، در صورت اتصال به سیستم الکتریکی می‌توانند منبع فلیکر باشند. اتصالات ضعیف کابل‌های الکتریکی یکی دیگر از منابع فلیکر هستند.
اثرات فلیکر
فلیکر میتواند تأثیر نامطلوبی بر سلامتی داشته باشد و باعث خستگی، عدم تمرکز، میگرن و در برخی موارد شوک صرعی شود. شدت واکنش و حساسیت از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی از افراد نسبت به دیگران می توانند نرخ سوسو زدن بیشتری را مشاهده کنند. علاوه بر ایجاد مشکلات عصبی، فلیکر میتواند بر خط تولید یک کارخانه صنعتی نیز اثر گذار باشد. فلیکر میتواند باعث عملکرد نادرست رله‌ها و کنتاکتورها و در نتیجه از مدار خارج شدن تجهیزات شود. فلیکر همچنین میتواند باعث تغییر وضعیت ناخواسته واحدهای UPS به حالت باتری و همچنین مشکلاتی در تجهیزات الکترونیکی حساسی (مانند تجهیزات ازمایشگاه‌های پزشکی) شود که به ولتاژ ثابت نیاز دارند.
مراجع
مبحث 13 استاندارد صنعت برق ایران، مشخصات و خصوصیات انرژی الکتریکی (کیفیت برق)، قسمت اول (کلیات)
https://www.fluke.com/en/learn/blog/power-quality/voltage-fluctuations-flicker
